Chấp Ngã là gì?

Chấp ngã là một trong những khái niệm quan trọng trong Phật Giáo. Chấp ngã đề cập đến việc con người bám chấp vào cái ngã, cái tôi của bản thân một cách sai lầm.

Theo quan điểm Phật Giáo, mọi sự vật, hiện tượng đều vô thường và liên kết với nhau theo quy luật duyên khởi. Không có sự vật nào tồn tại độc lập cả. Tuy nhiên, do si mê, con người lại tin rằng bản thân mình là một thực thể độc lập, cố định. Đó chính là chấp ngã.

Tác hại của Chấp Ngã

Chấp ngã khiến con người trở nên ích kỷ, vị kỷ và không chấp nhận sự thật Vô Ngã. Họ luôn đặt bản thân lên trên hết, coi trọng lợi ích cá nhân và bỏ qua lợi ích của người khác. Từ đó, chấp ngã sinh ra nhiều phiền não như tham lam, sân hận, si mê, mặc cảm, ganh tỵ… gây ra khổ đau cho bản thân và người xung quanh.

Để đoạn trừ chấp ngã, Phật Giáo khuyên chúng ta nên quán chiếu vô thường, Vô Ngã, buông bỏ cái tôi để sống hài hòa với muôn loài. Khi buông bỏ được chấp ngã, con người sẽ cảm thấy nhẹ nhàng, tự do và có được hạnh phúc chân thật.

Như vậy, chấp ngã là sự bám chấp sai lầm vào cái tôi, khiến con người rơi vào khổ đau. Đoạn trừ chấp ngã là căn bản để đạt tới Giải Thoát Giác Ngộ trong Phật pháp.

Bên cạnh Chấp Ngã, con người còn Chấp Pháp và Chấp Thủ Hý Luận

Chấp Pháp

Bên cạnh chấp ngã, con người còn có xu hướng chấp thủ vào các pháp, gọi là chấp pháp.

Chấp pháp là việc con người bám chặt vào các quan điểm, học thuyết, luật lệ, nghi thức một cách máy móc, không hiểu rõ bản chất.

Ví dụ, một số người quá khư khư bám vào kinh điển, cho rằng đó là lời Phật dạy không thể thay đổi. Hoặc chấp chặt vào các nghi lễ, nghi thức mà quên mất mục đích tối thượng là Giác Ngộ, Giải Thoát.

Chấp pháp khiến con người trở nên cứng nhắc, không linh hoạt. Họ dễ xung đột, tranh cãi với người khác quan điểm, khó chấp nhận sự thật mới.

Để tránh chấp pháp, người con Phật cần hiểu rõ các pháp đều vô thường, không nên bám chặt vào chúng. Quan trọng là phải nắm bắt được tinh hoa, bản chất của các pháp để áp dụng một cách linh hoạt, hợp lý.

Như vậy, chấp ngã và chấp pháp đều là những chướng ngại lớn đối với sự tu tập Giác Ngộ. Người con Phật cần buông bỏ cả hai để đạt được Giải Thoát tối thượng.

Chấp Thủ Hý Luận

Bên cạnh chấp ngã và chấp pháp, còn có một loại chấp thủ nữa được gọi là “chấp thủ hý luận” mà người tu Phật cũng cần lưu ý.

Chấp thủ hý luận là sự bám chấp, cố chấp vào những suy nghĩ sai lầm, thiên lệch của bản thân mà không chịu lắng nghe và tiếp nhận các quan điểm đúng đắn hơn.

Ví dụ, có người tin rằng phụ nữ không thể tu tập đạt đạo quả A-la-hán được. Đây là một quan điểm sai lầm, phân biệt giới tính. Nhưng vì chấp thủ hý luận nên họ cứ bám víu vào quan điểm đó, cãi lại khi nghe lời giải thích đúng.

Hay có người cho rằng, chỉ có tu theo pháp môn này mới đắc đạo, còn lại đều sai. Đây cũng là chấp thủ hý luận, không chịu mở lòng tiếp nhận những con đường Giác Ngộ khác.

Chấp thủ hý luận sẽ khiến tâm trí trở nên cứng nhắc, gây ra tranh cãi và xung đột không cần thiết. Do đó, người tu Phật cần tránh xa chấp thủ hý luận, luôn giữ tâm hồn cởi mở để tiếp nhận chân lý cao hơn.